Σε όλη την ζωή μου πίστευα ότι γνώριζα τον γλυκό κόσμο του μελιού. Ωστόσο, η συνεργασία μου με τον Γιώργο Ντίνα με έκανε να αντιληφθώ την πραγματικότητα του αγνού μελιού, αλλά και πόσος κόπος χρειάζεται για να γεμίσουμε στο τέλος τα βαζάκια μας.
Έμαθα όμως και κάτι άλλο. Πως να αναγνωρίζω το αγνό μέλι.
Κυψέλες
Ας ξεκινήσουμε από το σπίτι των μελισσών, γιατί και αυτό έχει τη σημασία του. Οι κυψέλες πρέπει να είναι φτιαγμένες από φυσικό ξύλο, απαλλαγμένο από χημικές ουσίες. Αυτές οι κυψέλες πρέπει επίσης να είναι βαμμένες με ειδικά επιστρώματα που δεν επηρεάζουν την υγεία των μελισσών.
Ενδιαίτηση
Οι μέλισσες συνήθως ταξιδεύουν σε απόσταση έως ένα χιλιόμετρο γύρω από την κυψέλη τους για να συλλέξουν νέκταρ ή μελιτώματα. Σε αυτή την εμβέλεια δεν πρέπει να υπάρχουν καλλιέργειες που ψεκάζονται με φυτοφάρμακα ή εντομοκτόνα. Εμείς, χωρίς πολύ προσπάθεια, επιτυγχάνουμε αυτόν τον στόχο στον Κονισκό Μετεώρων. Στις περιοχές όπου εγκαθιστούμε τις κυψέλες μας δεν υπάρχουν τέτοιες καλλιέργειες για πολλά πολλά χιλιόμετρα.
Διατροφή
Οι μέλισσές μας τρέφονται με το δικό τους μέλι, ακόμη και τους χειμερινούς μήνες. Δεν τους παίρνουμε όλο το μέλι που παράγουν. Αφήνουμε μέσα στις κυψέλες αρκετή ποσότητα για να τραφούν οι ίδιες, οι νύμφες, και οι νέες μέλισσες που εκκολάπτονται, και φυσικά οι βασίλισσες.
Συλλογή
Η συλλογή του μελιού γίνεται με μεθοδικό χειρωνακτικό τρόπο, σε μια θερμοκρασία παρόμοια με αυτή που επικρατεί μέσα στις κυψέλες, προκειμένου το μέλι να διατηρήσει τα αρώματά του.
Το μέλι μας δεν προέρχεται από καμία πρόσμιξη με γλυκόζη, ζάχαρη, σιρόπια ή άλλες προσθήκες, όπως δυστυχώς συνηθίζεται.
Επεξεργασία
Το συλλεγμένο μέλι τοποθετείται σε μελιτοεξαγωγέα, όπου με τη μέθοδο της διήθησης αφαιρούνται μικρά σωματίδια όπως κόκκοι γύρης, κερί και φτερά μελισσών, και το νερό .
Μεγάλη σημασία έχει η χαμηλή θερμοκρασία κατά τη διαδικασία αυτή, ώστε το μέλι να διατηρήσει τα ένζυμα, και τα αντιοξειδωτικά και θρεπτικά στοιχεία του.
Υπερδιήθηση
Όπως σε μια έρευνα CSI, οι κόκκοι γύρης που περιέχει το μέλι, λειτουργούν ως σημαντικά στοιχεία, βοηθώντας μας να ανιχνεύσουμε τη γεωγραφική και φυτική προέλευση του μελιού. Ωστόσο, όταν το μέλι υποβάλλεται σε εντατική υπερδιήθηση, οι κόκκοι γύρης απομακρύνονται, όπως ένας επιδέξιος ένοχος προσπαθεί να εξαφανίσει τα ίχνη του.
Έτσι δεν είναι δυνατός ο προσδιορισμός της πραγματικής προέλευσης του μελιού. Και τότε ανοίγει ο δρόμος ανάμειξης του μελιού με άλλα εισαγόμενα μέλια χαμηλής ποιότητας. Αυτή είναι μια συνηθισμένη πρακτική, που είναι άγνωστη στο ευρύ κοινό.
Τεστ αγνότητας
Σε ένα εξειδικευμένο εργαστήριο είναι εύκολο να διαπιστώσει κανείς στην ποιότητα ενός μελιού. Όμως και εσείς στο σπίτι σας μπορείτε να κάνετε δύο απλές δοκιμές για να πάρετε μια ιδέα για την καθαρότητα του μελιού.
Δοκιμή σε διάλυμα νερού
Πάρτε ένα ποτήρι νερό και προσθέστε μια κουταλιά της σούπας μέλι σε αυτό.
Παρατηρήστε τη συμπεριφορά του μελιού στο νερό. Το καθαρό μέλι θα εγκατασταθεί στο κάτω μέρος του ποτηριού και δεν θα διαλυθεί γρήγορα. Μπορεί να σχηματίσει μια σφαίρα ή να βυθιστεί αργά στον πυθμένα.
Το νοθευμένο μέλι ή το μέλι με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό θα διαλυθεί γρήγορα ή θα διασκορπιστεί στο νερό, καθιστώντας το θολό.
Δοκιμή στον αντίχειρα
Τοποθετήστε μια μικρή ποσότητα μελιού στον αντίχειρά σας.
Ελέγξτε εάν εξαπλώνεται ή απορροφάται γρήγορα.
Το καθαρό μέλι θα παραμείνει άθικτο στον αντίχειρά σας και δεν θα απορροφηθεί ή δεν θα εξαπλωθεί πάρα πολύ. Εάν το μέλι εξαπλωθεί γρήγορα ή απορροφηθεί, υποδηλώνει την παρουσία προσθέτων ή υψηλή περιεκτικότητα σε νερό.
Χρώμα
Η πρώτη ερώτηση που έθεσα στον Αντώνη όταν είδα τα μέλια του ήταν:
Γιατί είναι τόσο σκουρόχρωμα;
Ο Γιώργος μου εξήγησε ότι το μέλι του δάσους και το μέλι πεύκου έχουν σκούρο χρώμα σε σύγκριση με άλλα είδη μελιού για τους ακόλουθους λόγους:
Το μέλι του δάσους και το μέλι πεύκου προέρχονται από τα μελιτώματα που συλλέγουν οι μέλισσες από τους κορμούς των δέντρων, αλλά και από το νέκταρ των αγριολούλουδων. Το σκούρο χρώμα αυτών των τύπων μελιού αποδίδεται στις ρητινώδεις εκκρίσεις, και στο νέκταρ ορισμένων αγριολούλουδων.
Επίσης, οι σκούρες ποικιλίες μελιού έχουν υψηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικών. Το πιο σκούρο χρώμα αποτελεί ένδειξη της παρουσίας περισσότερων φαινολικών ενώσεων και άλλων αντιοξειδωτικών ενώσεων. Αυτά τα αντιοξειδωτικά συμβάλλουν στα οφέλη για την υγεία που σχετίζονται με το μέλι, καθώς έχει αποδειχθεί ότι έχουν προστατευτικές επιδράσεις κατά του οξειδωτικού στρες και της φλεγμονής.
Πυκνότητα
Η δεύτερη ερώτηση αφορούσε την πυκνότητα. Ειδικά το μέλι του δάσους, και το μέλι πεύκου πρέπει να το βάλεις για λίγο σε ζεσταμένο νερό για να το χρησιμοποιήσεις!
Και εδώ ο Γιώργος μου έδωσε τα φώτα του.
Η πυκνότητα ή το ιξώδες του ακατέργαστου μελιού σε σύγκριση με το εμπορικό μέλι που βρίσκεται στα σούπερ μάρκετ οφείλεται σε διάφορους παράγοντες:
Περιεκτικότητα σε νερό
Το ακατέργαστο μέλι έχει συνήθως χαμηλότερη περιεκτικότητα σε νερό σε σύγκριση με το εμπορικό μέλι. Το μέλι με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε νερό είναι παχύτερο και πιο ιξώδες. Επίσης, το εμπορικό μέλι συχνά υποβάλλεται σε μεθόδους επεξεργασίας όπως η παστερίωση, η οποία περιλαμβάνει τη θέρμανση του μελιού για να σκοτώσει τα βακτήρια και να αυξήσει τη διάρκεια ζωής του. Αυτή η διαδικασία θέρμανσης προκαλεί την εξάτμιση μέρους του νερού στο μέλι, με αποτέλεσμα μια λεπτότερη σύσταση.
Επεξεργασία
Το Εμπορικό μέλι συχνά υφίσταται διήθηση για την απομάκρυνση ακαθαρσιών και σωματιδίων, συμπεριλαμβανομένων των κόκκων γύρης και του κεριού μέλισσας. Αυτή η διαδικασία φιλτραρίσματος μπορεί να συμβάλει σε μια ομαλότερη και λιγότερο ιξώδη υφή. Από την άλλη μεριά, το ακατέργαστο μέλι επεξεργάζεται ελάχιστα και διατηρεί αυτά τα φυσικά σωματίδια, και έχει παχύτερη συνοχή.
Σάκχαρα
Η σύνθεση των σακχάρων του μελιού επίσης επηρεάζει το ιξώδες του. Το μέλι αποτελείται κυρίως από δύο κύρια σάκχαρα: γλυκόζη και φρουκτόζη. Η αναλογία αυτών των σακχάρων ποικίλει σε διαφορετικούς τύπους μελιού. Η υψηλότερη περιεκτικότητα σε φρουκτόζη έχει ως αποτέλεσμα ένα παχύτερο και πιο ιξώδες μέλι, ενώ η υψηλότερη περιεκτικότητα σε γλυκόζη κάνει το μέλι λιγότερο ιξώδες.
Αυτά έμαθα βιωματικά από τον Γιώργο Ντίνα για το μέλι που παράγουμε εδώ στον όμορφο Κονισκό, και τώρα τα μαθαίνετε και εσεις.
